مطلب بازنشر از سایت قدیمی خلخالیم است

شاید از هر کسی بپرسید که معروفترین صنایع دستی خلخال چیست بلافاصله نام جاجیم را از زبان او خواهی شنید. جاجیم خلخال یکی از صنایع دستی صادراتی کشور است که شهرت آن جهانی است و ثبت ملی شده است.

جاجیم بافی یکی از صنعت‌های بومی و سنتی در مناطق شهری و روستایی خلخال می‌باشد که سابقه دیرینه و کهنی دارد و نوعی صنعت دستی از بافت‌های داری محسوب می‌شود.

نحوه بافت جاجیم به این صورت است که بعد از تهیه مواد اولیه لازم و  تبدیل وضعیت از مواد تک رنگ و خام به صورت رنگرزی و تاب، مراحل چله کشی انجام می شود. ترکیب و ترسیم جاجیم به صورت نقوش و تخته‌ها و گل ها و اندازه ها در حالت چله کشی انجام می گیرد. جاجیم بافی  حتما دو نفر و یا سه نفر استاد کار و بافنده ماهر نیاز دارد . با نخ‌های موجود در دسترس مراحل چله کشی به وسیله سه میخ به صورت مثلث شروع و انجام می‌شود. مواد اولیه الوان، دوک‌های حاضر سر میخ‌ها توسط چله کش پیچیده می‌شود . بعداز محاسبه و اتمام عرض جاجیم کار چله کشی پایان می‌گیرد . به وسیله استاد کار و بافنده ماهر، بعد از زدن سرند، جاجیم دوباره از حالت اولی به حالت دارکشی در می آید. با همان سه میخ، دار کشی آماده می شود. یواش یواش نوع بافت به وسیله دو نفر یکی بافنده دومی گل چین شروع می‌شود. جاجیم های ساده نسبت به جاجیم های نقوش دار وقت کمی در بافت می‌گیرند. مواد اولیه جاجیم هر چقدر مرغوب و محکم باشد کار جاجیم برای بافنده آسانتر می شود. بعد از چند روز بافت، کار جاجیم خاتمه می یابد.70 یا 80 سانتیمتر مانده به آخر، جاجیم بریده می شود تا برای مراحل دوخت آماده گردد. جاجیم بافی از نوعی مواد اولیه پشم ،ابریشم،کاموا و نخ کتان پنبه ای قابل اجراست.

طرح‌هایی که بر روی جاجیم‌ها نقش می‌بندند، منحصر به فرد و مشخص هستند و از قدیم الایام این نقوش تحت عناوین مشخصی در منطقه خلخال اجرا می شوند.

اسامی این نقوش عبارتند از:
1 . نقش جولما
2 . نقش سیرقا
3 . نقش گچی دیرناقی
4 . نقش احرامی
5 . نقش اوزیگ قاشی
6 .  نقش پیچاق اوجو
7 .  نقش همیان
8 .  نقش ساده تخته ای
9 .  نقش بلی بوقما
10 . نقش بادامی

ابزارهایی که برای جاجیم بافی مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:
1 . دال آغاجی
2 . چک آغاجی
3 . قلنج
4 . اقیش آغاجی
5 . کوجو آغاجی
6 . سرند
7 . چاتما
8 . سه میخ
9 . طناب دارکشی
10 . چوب های گلچین

لینک کوتاه:khalkhalim.com/ab269