متأسفانه یک فرهنگی ترویج شده و جا افتاده در میان خانواده ها تا سیستم آموزشی برای هدایت نخبگان به بیرون از مرزها و همه عوامل کنار هم به خوبی چیده شده از تفاخر به مهاجرت، از تشویق بچه ها به ادامه تحصیل در خارج از کشور، از رفتن به کلاس های زبان و از شیوع داستان های زیاد که خارج خوب است، اینجا بد است و ایجاد این حس که اگر می خواهید کسی شوید باید آینده خود را در خارج از مرزها دنبال کنید.
ذهن ما پرورده می شود از کلیشه هایی نظیر: اینجا خودت را خسته نکن، اینجا خبری نیست، همینه که هست، نمی گذارند، نمی شود، نشده، سیاست این است، قدرت ها نمیگذارند ... و کلی کلیشه های مشابه ما را در محاصره گرفته اند و جواب نهایی در خارج رفتن خلاصه می شود.
این مساله در سطح خرد نیز مشهود است. به طوری که در خود منطقه خلخال با کلیشه های فرهنگی بسیاری مواجه هستیم که راه پیشرفت را در مهاجرت از منطقه می دانند. از جمله کلیشههای فرهنگی که به صورت گسترده در بین شهروندان منطقه خلخال رایج میباشد نظیر: «خلخال توسعه پیدا نمیکند»، «باید از این شهر مهاجرت کرد»، «خلخال جای پیشرفت نیست»، «هر که از خلخال رفته موفق شده است»، و بسیاری از کلیشه های دیگر که همگی بیانگر این هستند که میل و گرایش به توسعه در بین شهروندان ما نهادینه نشده است.
در سطح ملی هی بر سر نخبگان داخلی می کوبند که فلانی رئیس ناسا است و چه و چه هیچکس نمی پرسد خب چه چیزی از این مساله به کشور می رسد؟
در سطح منطقه ای نیز همینطور، ما هی نخبگان داخلی را نقد و گاها تحقیر میکنیم و از آنانی که از منطقه مهاجرت کرده اند تعریف و تمجید میکنیم و نخبگانی که در منطقه مان مانده اند و در همین شرایط سخت کار میکنند غافل هستیم.
عزیزان ما ایرانیِ خوب داریم و ایرانی بد، به همین سیاق هم خلخالي خوب داریم هم خلخالي بد. ایرانی خوب و خلخالي خوب همین است که در داخل می ماند و به پیشرفت کشور و منطقه علیرغم همه سختی ها کمک می کند. باید دست همه کسانی که در داخل زحمت می کشند را بوسید.
بنده منکر شرایط نامناسب اجتماعی منطقه نیستم بلکه معتقدم نخبه تنها به داشتن استعداد برتر، اختراع و ... نیست.
آنکه حتی در خارج از کشور و خارج از زادگاهش دلش با کشور و منطقه خودش است، آنکه در شرایط سخت کشور و منطقه ماندن را ترجیح میدهد و برای اعتلای نام وطن و منطقه کار میکند نخبه واقعی است.
*جامعه شناس و مدرس دانشگاه
لینک کوتاه: khalkhalim.com/dd563