کوه پيمايي به معناي راه پيمايي در کوه است و با کوه نوردي تفاوت دارد. پيمايش مسيرهاي کوهستاني ، بدون استفاده از ابزارهاي فني کوه نوردي و درگير شدن با مسيرهاي سنگي و يخي را کوه پيمايي مي نامند.

 برنامه ریزی

• هرگز تنها به کوهستان نرويد ، تعداد اعضای يک گروه مناسب حداقل سه نفراست. همه اعضاي گروه نيز بايد از مسير و برنامه پيش رو شناخت و آگاهي داشته باشند.

• برنامه کوه پيمايي بايد متناسب با تجربه، تجهيزات، مهارت و آمادگي جسماني همه ی افراد گروه برنامه ريزي شود.

• آگاهی از وضع هوا بسيار مهم است، زماني که پيش بيني هواي ناپايداري اعلام شود، اصل بر تعويق برنامه به زمان ديگري است. وضعيت هوا به ويژه در کوهستان بسيار متغير است، پس اگر با شرايطي بر خلاف پيش بيني ها روبرو شديد فورا اقدام به بازگشت کنيد. تيم شما بايد همواره آمادگي، زمان و تجهيزات لازم براي مواجهه با هواي خراب را داشته باشد.

• همواره اطلاعات خود را درباره ي منطقه و مسير برنامه هاي کوه پيمايي، کامل و نکات ويژه را يادداشت کنيد.

• اصل بازگشت را در برنامه ریزی و اجرا رعایت کنید.

 (( قبل از ساعت 14 اقدام به بازگشت می کنیم ))

 • شخص با مسئوليتي را در جريان برنامه خود بگذاريد، بگوييد از چه مسيري و با چه کسي مي رويد و طبق برنامه کي باز خواهيد گشت. زماني که بازگشتيد به او اطلاع دهيد، همچنين اگر تاخير خواهيد داشت يا دچار مشکل شديد او را در جريان بگذاريد.

• در هر برنامه تجربيات جدیدی کسب مي شود، دفترچه يادداشت و مداد همراه داشته باشید و نکات ويژه، خلاصه برنامه، زمانبندي و ... را يادداشت کنيد.

گام برداشتن و تنفس درست در کوه پیمایی مهم است. گام های شما باید کوتاه، آهسته و پیوسته باشد. تنفس منظم و ارادی، انجام دم از بینی و بازدم از دهان است.

مسیریابی

• نقشه خواني و مسيريابي، از مهارت هاي پايه اي است که کوه نوردان بايد آن را براي کوهستان بياموزند. نقشه و ابزار بهره گيري از آن مانند قطب نما و GPS در شمال تهران نيز کاربرد دارند، زيرا با اينکه در نقاطي از مسيرهاي اصلي، تابلو يا ميله هايي براي راهنمايي نصب شده است و مسيرها حتي در زمستان به علت تردد زياد، کاملا مشخص است، اما در شرايط خاص ( تاريکي، طوفان، مه، بارش تازه، روزهاي وسط هفته و ... ) نامشخص مي شوند و خطر بهمن، سقوط از پرتگاه ، لغزيدن، گم شدن و ... افزايش مي يابد.

هرگز از مسيرهاي اصلي خارج نشويد و زمان لازم را براي مسير بازگشت در نظر بگيريد. مسير کو هپيمايي نبايد پر شيب، سنگي و در کنار پرتگاه باشد.

هرگز ندوید!

مواد غذایی و نوشیدنی

مواد غذايي بايد شامل پروتئين ها، چربي ها و کربوهيدرات ها به نسبت 4:1:1 باشد. مقداري از مواد غذايي را براي شرايط اضطراري نگهداري کنيد.

1: پروتئين ها مانند گوشت، سویا، پنیر، تخم مرغ، شیرخشک و ...

1: چربی ها مانند پنیر، شکلات، ماهی و ...

4: کربوهیدرات ها مانند شکر، برنج، ماکارونی، شیرینی، میوه خشک و ...

• آب؛ بدن آب زيادي در کو هپيمايي از دست مي دهد، يک فرد 70 کيلويي حداقل 2 ليتر آب در روز نياز دارد، آب کافي و مورد نياز را از منزل ببريد. همراه داشتن يک فلاسک کوچک آب گرم، به ویژه در کو هپيمايي زمستاني بسيار ارزشمند است. يک نوشيدني گرم جدا از اينکه لذت بخش است، ممکن است حياتي شود.

• از مصرف الکل و مخمرات الکلي در کوهستان براي گرم شدن، اکيدا پرهيزکنيد، زيرا الکل خون را رقيق می کند و گرماي کاذب آن باعث می شود که گرماي داخلي بدن به سطح پوست رانده و تخليه شود. در نتیجه بدن خيلي سريع سرد می شود که اين می تواند شروع يک سرمازدگي ( هايپوترمي ) خطرناک باشد. مصرف الکل همچنین باعث از دست رفتن تعادل و هوشياري مي شود و حوادث ناگواري را در پي خواهد داشت.

• مصرف آب ميوه و شربت، به دليل از دست رفتن املاح و آب فراوان از بدن در کوه پیمایی ضروري است. شربت مناسب برای مثال می تواند ترکيبي از (( پودر ORS ، آب لیمو و آب )) یا ترکیب (( نمک ، شکر ، آب )) و .... باشد

مواد غذایی سبک ، خشک ، بدون نیاز به گرم کردن روی شعله ، سبزیجات و

میوه های خشک و ... برای کوه پیمایی مناسب هستند.

از مصرف مواد غذایی و نوشیدنی مصنوعی و شیمیایی پرهیز کنیم.

تجهیزات لازم برای کوه پیمایی

• کیف بقا که هر کوه پیما به راحتی می تواند جمع آوری کند، شامل قطب نما، پتوی نجات، چاقو، شمع، کبریت، مداد و کاغذ، کیسه های پلاستیکی، قرص های الکل جامد، سوزن و نخ، و وسایل کمک های اولیه و ... است.

• پوشاک مناسب کوهستان شامل سه لایه است. لایه اول ( زیرین ) از جنس فیلیس ( پلی پروپیلن یا پلی استر یا ... ) با این ویژگی که گرمای بدن را حفظ کرده ، دیر خیس و زود خشک می شود. لایه دوم ( میانی ) نیز می تواند از جنس فیلیس ضخیم، که نوعی از آن ضد باد نیز بوده، سبک و راحت است، دیر خیس و زود خشک می شود. لایه سوم ( بیرونی ) باید ضد باد، ضد آب و با قابلیت تنفس باشد و حتما کلاه متصل نیز داشته باشد، استفاده از پوشاک بیرونی به رنگ های قرمز، فسفری، نارنجی و زرد در کوهستان مزایای زیادی دارد.

• جوراب، دستکش و کلاه مناسب، ضخیم از جنس فیلیس و یا پشم است.

• کفش کوه پيمايي بايد ساق دار، سبک، راحت و از جنس چرم باشد. زيره آن ضخيم، با انعطاف کم و داراي اصطکاک باشد، همچنين گرم و ضد آب بودن آن ضروري است.

• گتر مکمل يک کفش کوه پيمايي است و از نفوذ برف به داخل کفش جلوگيري کرده و همچنين مانع خيس و کثيف شدن کفش و شلوار مي شود.

• کوله تاثير زيادي بر سلامت و راحتي شما دارد. کوله 40 ليتري براي برنامه کوه پيمايي ي کروزه مناسب است. شما بايد تمام وسايل مورد نياز را همراه ببريد و داخل کوله به نحوي مناسب بچينيد.

• چراغ پيشاني کوچک با همراه داشتن باطري اضافه ضروري است.

• باتوم يک وسيله بسيار اساسي براي کوه پيمايي است، ضمن کاهش فشار بر زانوها و ستون فقرات موجب مصرف کمتر انرژي کوه پيما مي شود، همچنين به حفظ تعادل شما کمک م يکند.

• عينک آفتابي و کرم ضد آفتاب نیز ضروري هستند، در هواي آفتابی براي محافظت بهتر، از کلاه آفتابي نيز بهره بگيريد.

محیط کوهستان

• دست يابي به مناطق كوهستاني با نگرشي مسئولانه حق ماست. مي بايست همواره درحين اجراي برنامه ها نسبت به کوهستان با حساسيت برخورد كنيم و مراقب طبيعت باشيم.

• مواد زائد تجزيه نشدني ( فلز، شيشه و پلاستيک ) در کوهستان باقي ميمانند و به محيط زيست آسيب مي رسانند. تنها راه حل، حمل مواد زائد به شهر است. زباله ها را در سطل هاي مسير ، کافه ها يا پايين دست رها نکنيم.

• زباله هاي تجزيه شدني مانند پس مانده هاي غذايي، پوست ميوه ها و کاغذ نيز براي تجزيه کامل به زمان طولاني (حتی یک سال ) نياز دارند. ريخت و پاش آنها در طبيعت چشم انداز زشتي ايجاد ميکند و موجب آلودگي محيط مي شود.

• به فرزندان خود آموزش دهيم که از دفع ادرار و مدفوع در رودها و نزديکي چشم هها و جويبار و نقاط پرتردد خودداري کنند.

توصیه های ویژه

• براي کسب اطلاعات در مورد مسير، با راهنمایان کوهستان مستقر در ايستگاه هاي مسیرهای اصلی کوه پیمایی شمال تهران مشورت کنيد و هشدارهاي آنها را در مورد شرايط مسير و ... جدي بگيريد.

• مزاحم ديگران نشويم و اجازه دهيم گروه هايي كه سريع تر حركت مي كنند ازما بگذرند و سد معبر نکنيم.

• با پرهيز از ايجاد سر و صدا در طبيعت، در حفظ آرامش کوهستان بکوشیم و ساير كو هنوردان را به انجام اين امر ترغيب كنيم.

• حضور در کوهستان، با احتمال خطر و حوادث همراه است. ممكن است امكان كمك فراهم نباشد، با درنظرگرفتن اين واقعيت، به اين فعاليت بپردازيد و خود را مسئول سلامت و حفظ جانتان بدانيد. فعاليت هاي شما نبايد اطرافيان يا محيط پيرامون را به خطر اندازد.

• به کوهستان نرفتن يا ادامه ندادن صعود در شرايط  نامناسب ارزشمند است.

تالیف : محمود بهادری           ویراستاری : ا . منصوری

لینک کوتاه: khalkhalim.com/cad40